Wentylacja grawitacyjna, inaczej zwana wentylacją naturalną, jest powszechnym i najtańszym systemem wymiany powietrza stosowanym powszechnie w obiektach głównie mieszkalnych. Nie zawsze jednak jej działanie przebiega według idealnego wzorca – wówczas niezbędne jest korzystanie z dodatkowych elementów, dbających o komfortowe i bezpieczne użytkowanie wentylacji grawitacyjnej.
Jak działa wentylacja grawitacyjna?
Dlaczego wentylacja grawitacyjna sama w sobie nie zapewnia całkowitej skuteczności i komfortu? Przede wszystkim z uwagi na zasadę jej działania, opierającą się o różnicę ciśnień pomiędzy otoczeniem obiektu a jego wnętrzem. Jeśli zaburzona zostaje owa równowaga, przykładowo wskutek spadku ciśnienia i tym samym ilości powietrza wtłaczanego do pomieszczenia, następuje powrót powietrza przeznaczonego do usunięcia, do wnętrza obiektu. Ten proces nazywany jest ciągiem zwrotnym. Niejednokrotnie jego powstanie jest warunkowane nieprawidłowym zachowaniem użytkowników obiektu – niedopilnowaniem przepustowości otworów wentylacyjnych, prawidłowego stanu elementów instalacji czy wymianą okien na modele szczelne.
Jaką rolę pełni w wentylacji grawitacyjnej klapa zwrotna?
Klapa zwrotna, inaczej zwana zaworem zwrotnym jest urządzeniem składającym się z dwóch części – obudowy i klapy. Jest ona montowana w szczytowym elemencie instalacji wentylacyjnej – na wylocie kanału. Rolą obudowy jest zakrycie i ochrona znajdującej się w jej wnętrzu klapy oraz utrzymanie jej odpowiedniego mocowania, natomiast sama klapa odpowiada za umożliwienie wylotu powietrza przy jednoczesnym blokowaniu możliwości jego powrotu. Jest ona bowiem otwierana jednostronnie – na zewnątrz kanału wylotowego – pod wpływem ciśnienia powietrza usuwanego. Gdy ciśnienie spada – klapa zwrotna samoczynnie zamyka się, uniemożliwiając powrót powietrza zanieczyszczonego.
Kiedy należy instalować klapy zwrotne?
Klapy zwrotne zalecane są we wszystkich miejscach, w których możliwe jest powstanie ciągu zwrotnego, który będzie powodował nie tylko dyskomfort użytkowników obiektu, ale również zagrożenie dla ich zdrowia i życia. Przede wszystkim w rurach kominowych pieców i kominków, w których dochodzić może do zmiany kierunku przepływu powietrza wylotowego z gorącymi produktami spalania na skutek niewydolności układu dolotowego (zbyt silny wiatr uniemożliwiający zaciągnięcie powietrza do wnętrza komina). Podobny efekt – powstanie ciągu zwrotnego – może występować w przypadku połączenia licznych odgałęzień wentylacyjnych z jednym, głównym kanałem wentylacyjnym i modernizacją jednego z odgałęzień lub dodaniem nieprzewidzianego w planach elementu ograniczającego dopływ powietrza.
Klapy zwrotne wentylacyjne – budowa
Klapy zwrotne wentylacyjne występują we wszystkich rozmiarach, kształtach i średnicach – tak, by można było idealnie dopasować je do każdego kanału wentylacyjnego – niezależnie od materiału, z jakiego jest wykonany oraz jego typu. Najczęściej wykonane są z tworzywa sztucznego lub metalu (zazwyczaj ocynkowanego lub chromowanego z uwagi na konieczność zapewnienia ochrony przed korozją).
Rodzaje i cechy poszczególnych klap zwrotnych
Wyróżniamy klapy:
- jednodrzwiowe grawitacyjne – najprostsze modele, działające pod wpływem siły ciśnienia powietrza,
- sprężynowe z podwójnym motylkiem – stosowane w systemach wentylacji mechanicznej,
- zawory z żaluzją złożone z kilku cienkich warstw metalu poruszanych siłą ciśnienia,
- klapy membranowe – najdelikatniejsze, przeznaczone do montowania z wentylacją grawitacyjną.
Klapy zwrotne to elementy instalacji, których zastosowanie z pewnością zwiększy komfort i bezpieczeństwo związane z użytkowaniem wentylacji. Dodatkowo są one świetnym rozwiązaniem ochronnym, uniemożliwiającym dostanie się do kanałów wentylacji grawitacyjnej zanieczyszczeń pochodzących z otoczenia.